Jest on spowodowany przez błędy w insulinoterapii. Występuje szczególnie często u dzieci z reakcją hormonalną na spadki glikemii, zwłaszcza młodszych. Niedostateczna kontrola cukrzycy powoduje nadmierne zwiększanie dawek insuliny i paradoksalnie wzrasta chwiejność cukrzycy. Podejrzenie efektu Somogyi nasuwa:
pogarszanie się wyrównania metabolicznego pomimo zwiększania dawek insuliny,
duża dawka dobowa (powyżej 1 j./kg mc.), zwłaszcza gdy znacznie się zwiększyła w krótkim czasie, występowanie znacznych wahań glikemii w profilu dobowym (np. od 6 mmol/1) lub znaczne zwiększenia stężenia glukozy nie związane z posiłkiem,
złe samopoczucie ranne, hiperglikemia oraz nocne poty i inne objawy sugerujące niedocukrzenie, występowanie objawów typowych dla niedocukrzenia w przypadku prawidłowej lub zwiększonej glikemii. Efekt Somogyi może być powodem nadmiernych przyrostów masy ciała oraz powiększenia wątroby, a czasem chudnięcia. Potwierdzeniem istnienia efektu Somogyi jest poprawa kontroli cukrzycy po zmniejszeniu dawki insuliny. Zmniejszenie dawek powinno następować stopniowo. Szybkie wykrycie efektu Somogyi pozwala stosunkowo łatwo opanować jego skutki. Jeżeli rozpoznanie następuje po dłuższym czasie, proces normalizacji zaburzeń metabolicznych może trwać nawet kilka tygodni. Okres ten można skrócić stosując programowany ciągły wlew dożylny insuliny.
