(diabetes renalis) to zaburzenie uwarunkowane genetycznie. Dotyczy wybiórczo wchłaniania zwrotnego glukozy w cewce prok- symalnej. Zależnie od wielkości strat dobowych glukozy wyróżnia się trzy odmiany:
postać łagodna – straty glukozy z moczem nie przekraczają 55,5-83,3 mmol/24 h, glukozuria może okresowo ustępować;
postać średnio ciężka – cukromocz stały 111,1—222,2 mmol/24 h, niezależnie od stężenia glukozy we krwi, krzywa cukrowa po doustnym obciążeniu glukozą może być płaska;
postać ciężka – zdarza się wyjątkowo rzadko, cechuje ją prawie całkowity brak wchłaniania zwrotnego glukozy.
W ciężkiej postaci choroby rozwój fizyczny chorych jest upośledzony. Wskutek dużych strat glukozy znacznemu nasileniu ulega glukoneogeneza, współistnieje powiększenie wątroby, ketonuria, wartości glikemii mogą być małe, krzywa po obciążeniu glukozą jak w cukrzycy (hiperglikemia, opóźniony powrót do wartości wyjściowych). Skojarzenie cukrzycy z cukromoczem nerkowym opisywane jest bardzo rzadko. Być może zaburzenie to predysponuje do wystąpienia cukrzycy.